98-2-26
پرسش و پاسخ‌های برنامه شب آفتابی و رادیو اقتصاد در آخرین روزهای سال 97 مطرح شد:
علی‌رغم جاری شدن سیل‌ها و صدمات‌آن،
ما عاشـق فعالیّت‌های‌کشاورزی هستیم
مجری در ابتدای شروع برنامه در پرسش از دکتر گل‌افرا؛ شما مهندس ظهیری را می‌شناسید؟
• بله؛ من 40 سال با ایشان آشنایی داشتم و همیشه با هم بحث‌های فنّی و تخصّصی میکردیم. ایشان یکی از کارشناسان به‌نامِ صنعت غذا و پایه‌گذار شرکت مهرام بود و همیشه ایده‌های کارسازی در مورد توسعه صنعت غذا داشت، که بزرگ‌ترین نگرانی و دلتنگی خود را عدم واکنش‌های بخش دولتی به توصیه‌های اهل فن به صنعت غذا عنوان می‌کرد.
حال که این اتفاق ناگوار (سیل) رخ داده، به نظر شما چه تأثیری در بخش کشاورزی دارد؟
• هم نقاط قوّتی را که ما مشاهده کردیم و هم نقاط منفی، ولی حدّ وسط را هنوز نشناخته‌ایم که کجاست؟ گاهی از خشکسالی‌ها صحبت می‌کنیم و گاهی هم از سیل‌ها و سیلاب‌ها. بعضی‌ها هم می‌گویند مبارک باشد سال پُربارانی داشتیم. بعضی‌ها هم وقتی که به صورت کارشناسی نگاه می‌کنند، می‌بینیم که می‌توانستیم از صدمات آن بکاهیم، و این که چگونه می‌توانیم شکارچی خوب آب باشیم و در این خصوص چه وظایفی به عهده کشاورزان، دولت و حتّی مجلس است که باید ناظر بر دولت و عملکرد کشاورزان باشد و از حقّ و حقوق آنان دفاع کند پس ما باید همیشه آماده همه اتفاقات غیرمنتظره باشیم. همان گونه که همیشه آمادگی حفظ امنیّت را داریم، باید آماده حفظ منابع آب و خاک‌مان هم باشیم؛ زیرا این آب و خاک فقط متعلّق به نسل ما نیست و نسل آینده نیز در آن مالکیّت دارند.
برای 1400 متر زمین، چه نوع گلخانه‌ای با کشت چه محصولاتی را پیشنهاد می‌کنید؟
• برای تمام کسانی که علاقه‌مند به احداث گلخانه و بهره‌برداری از آن هستند، برای هر منطقه به فراخور باد، باران، برف، سرما، اسکلت گلخانه‌ها فرق می‌کنند. اگر در مناطق پُربرف باشند، باید شیب طاق را بیشتر طراحی کنند، برای منطقه معتدل باید وسط آن را در نظر بگیرند و در مناطق بدون برف، شیب را کمتر در نظر داشته باشند؛ اما اقلیم نشان داده که اصلاً نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چه اتفاقاتی می‌افتد؛ همان طور که ما پیش‌بینی نمی‌کردیم که در بهار امسال آنچنان بارش‌هائی داشته باشیم که جلودار وارد آمدن صدماتش نشویم؛ بنابراین، گلخانه را اگر احداث کردند، اول کاری که می‌کنند، در صد کیلومتری شعاع خودشان بررسی کنند که مردم کجا نیاز به سبزی و صیفی دارند. لذا توصیه میشود که در گلخانه‌ها محصولاتی کاشته شود که زودتر به محصول برسند. بعضی‌ها می‌گویند که ما می‌خواهیم برویم و زعفران در گلخانه تولید کنیم که اگر قرار بود زعفران را بشود در گلخانه تولید کرد، بنابراین، تمام اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها می‌رفتند و زعفران را در گلخانه تولید می‌کردند و دیگر احتیاج به زعفران ایران نداشتند. چرا پس خارجی‌ها درست فصل برداشت زعفران می‌روند به خراسان‌های سه‌گانه و در آن جا سفارش خرید زعفران می‌دهند و زعفرانی که در یک اقلیم واقعاً گرم و خشک برای کشت آن وجود دارد، طعم و مزّه و کیفیّت خاص خود را دارد که دیگر اگر قرار است در یکمنطقه سردسیر کسی بخواهد در گلخانه زعفران تولید کند، توصیه میشود که این کار را انجام ندهند و بروند سراغ گیاهان دارویی و سبزی و صیفی که زیاد شده در گلخانه‌ها باید حتماً در آن فضای صد کیلومتر دورتر خریدار وجود داشته باشد که هزینه حمل و نقل زیاد پرداخت نکنند.
در نظر دارم که با 300 میلیون تومان یک واحد پرواربندی گاو گوشتی راه‌اندازی کنم، حداقل با چه تعداد شروع کنم که توجیه اقتصادی داشته باشد؟
• اگر بخواهید گاوهای با نيادهای برتر انتخاب کنید، امروز قیمت‌های گوساله‌های نر چهار ماهه 9 میلیون تومان است. تلیسه آبستن شش ماهه نیز سی میلیون تومان است؛ بنابراین، آن برنامه‌ای که شما در اختیار دارید، کفاف آن را نمی‌دهد؛ بنابراین، سراغ گاوهای بومی بروید. گاوهای دو رگ بومی با این سرمایه بیشتر همخوانی دارد، ولی حتماً علوفه مورد نیاز را چه به صورت مرتعی یا کاشت و یا خرید به موقع از بازار با رعایت کیفیت‌ها و قیمت مناسب خرید در اختیار داشته باشید.
از کشاورزان زحمتکش تقاضا کنید که همه محصولات تولیدی خود را صادر نکنند و فکر تأمین نیاز هموطنان هم باشند.
• بحث جالبی را مطرح کردید؛ زیرا این روزها صدها کامیون مقابل مرز عراق صف کشیده‌اند که پیاز صادر کنند؛ به همین علّت پیاز کیلویی 15 هزار تومان شده است و بیشتر غذاها هم پیاز احتیاج دارد و بنابراین، حرف ایشان درست است. اگر در مقدار تولیدی نیاز بازار مصرف داخل و صادرات، توازن لازم برقرار نشود، در نیازهای مصرف‌کنندگان داخلی و حتی در مزارع، اختلال ایجاد میشود.
برای آموزشِ پرورشِ پرندگانِ زینتی به کجا مراجعه کنیم؟
• با پرندگان زینتی باید خیلی بااحتیاط رفتار کنید؛ چون اینها هم می‌توانند زینتی سالم و واقعاً آینده‌ساز و روحیه بخش و هم می‌توانند حامل بیماری‌ها باشند. حتماً پرنده‌ای را که می‌خواهید به منزل‌تان بیاورید از هر کجا که تهیّه می‌کنید، قبلاً با یک دامپزشک تماس بگیرید تا ریزه‌کاری‌هایش را هم از سازمان دامپزشکی کل کشور و ادارات تابعه پرس‌وجو کنید، تا خدای ناکرده بیماری‌های مشترک بین انسان و پرندگان وجود نداشته باشد.
یک قطعه زمین حدود نیم هکتار در منطقه سردسیر طارم سفلی قزوین در مالکیّت خود دارم. لطفا بفرمایید که چه کاری صلاح است در آن انجام دهم؟
• طارم مقدار قابل توجهی بادگیر است. بنابراین، اولین کاری که می‌توانید انجام دهید، اطراف آن را درخت چنار بکارید که خیلی سریع‌الرّشد است. سپس می‌توانید یک گلخانه 500 متری احداث کنید و همزمان شروع به تولید خود نمایید. در نهایت در طارم جمعیّتی از روستاییان زندگی می‌کنند و اینها نیاز به مصرف سبزی و صیفی دارند که از راه دور صلاح نیست محصولات تولیدی را حمل کنند؛ برای نمونه از شهر قزوین بروند و خرید کنند. شما می‌توانید به‌تدریج برندسازی بکنید و آن نیازهای اصلی روستاییان را که خیار و گوجه‌فرنگی و فلفل و مخلّفاتی را که مثل نخود و لوبیا برای آبگوشت احتیاج دارند، تهیه کنید و محک بزنید که اگر دیدید موفق شدید، برندسازی‌تان را کردید، به تدریج گلخانه را توسعه بدهید.
پارسال شهریور زعفران کاشتم، چی کار کنم که بازده محصولات بالاتر برود؟ آیا اصلاً کار درستی کردیم که در گلپایگان زعفران کاشتیم؟
• گلپایگان آن چنان منطقه سردسیری نیست؛ بنابراین، می‌توانیم بگوییم اشتباه نکردید زعفران کاشتید، ولی بدانید که زعفران حداقل تا هفت سال در زمین می‌ماند. شما اگر اصول تغذیه گیاه زعفران را رعایت بنمایید، از خرداد تا آبان هر سال برگ‌ها و بوته‌های زعفران زرد می‌شد و قبل از آن، از آبان تا خرداد رویش می‌کند که توصیه میشود که پس از برداشت، شما یک بار با زعفرانی که در خراسان تولید میشود، مقایسه کنید. بنابراین اگر اهل فنّ بر آن صحه گذاشتند، آن گاه کار شما درجه یک است و می‌توانید آن را با قیمت مناسب بفروشید. در غیر این صورت باید روی تغذیه آن کار کنید. من به طور کلّی مخالف این هستم که کودهای دامی به زمین زعفران‌کاری بدهیم. کود دامی قوّت آنچنانی به غیر از اصلاح خاک ندارد که این قدر می‌گویند به زمین زعفران‌کاری کود دامی بدهیم. اگر بتوانید شما به خاک مزرعه زعفران کود ارگانیک بدهید، شما یک کار استثنایی انجام داده‌اید و می‌توانید روی آن نام برند خود را حک کنید که زعفران ارگانیک سالم تولید کرده‌اید.
آیا می‌توان زعفران را در سبد یا گلدان کاشت؟
• بله؛ چرا که نه؟ اگر شرایط محیطش را آماده کنید، باید بدانید که زعفران آفتاب می‌خواهد، سرما می‌خواهد، گرما هم می‌خواهد؛ ولی بیشتر در مناطق گرم و خشک میتواند مناسب رشد مناسب را داشته‌باشد. زعفران را شما نمی‌توانید در آن فضایی پرورش دهید که انسان زندگی می‌کند؛ زیرا ما انسان‌ها دلمان می‌خواهد در منزل‌مان در زمستان از بخاری استفاده کنیم و در تابستان هم از پنکه؛ بنابراین، ممکن است که فضای اتاق آن چنان سازگار با رشد زعفران نباشد و بهتر است گلدان‌های زعفران را در جایی قرار دهید تا آن اتمسفری که در فضای مناسب و سازگار بیرون هست و کنترل میشود با آن مطابقت داشته باشد.
با سی میلیون تومان در استان هرمزگان چه نوع بُزی می‌توان پرورش داد؟
• فقط می‌توانید بُزِ بومی پرورش دهید، منتها قبل از این که این بُزها راتهیه بکنید، به یک دامپزشک مأموریت بدهید که بُزها را معاینه کند که انگل نداشته باشند و اگر سالم بودند، آنگاه شما برگ برنده را دارید که برای نگهداری و پرورش بُز. توصیه میشود که از همان منطقه اقلیم خودتان آن را انتخاب کنید؛ چون سازگاری بُزها یا گوسفندانی که از جاهای دیگر به یک منطقه دیگر حمل می‌شوند، ممکن است به فراخور وفق داده نشوند.
برای پرورش قارچ در صد متر انباری به چه مبلغ سرمایه نیاز است؟
• صد متر فضای‌تان را اگر ارتفاعش را اعلام می‌کردید، بهتر می‌توانستم طراحی ساختمان را به شما اعلام کنم، ولی هر چقدر ارتفاع دارید، شما با فلز طبقه‌بندی کنید و در چند طبقه کمپوست را بریزید. اِن‌شاءالله که بتوانید خاک پوششی واقعی هم تهیّه بکنید؛ چون خاک پوششی کیفیّت آنچنان سازگاری فعلاً در کشورمان وجود ندارد و بعضی مواقع خاک پوششی اصلاً گیر نمی‌آید؛ در این صورت شما باید در همان صد متر جا، کنترل اتمسفر، رطوبت و حرارت را داشته باشید و فضا را آماده کنید. برای پرورش قارچ حتّی نور را هم باید کنترل کنید تا بتوانید قارچ با کیفیّت مطلوب تولید کنید. اِن‌شاءالله که شرایط برای شما طوری آماده بشود، که بیش از بیست کیلوگرم قارچ در مترمربع تولید کند تا توجیه اقتصادی کارتان مطمئن‌تر شود.
در پرورش قارچ باید مواظب کیفیت کمپوست، اسپان یا بذر و خاک پوششی باشیم؛
ضمن آنکه کنترل اتمسفر در فضای پرورش نیز باید جدی گرفته شود
در این شرایط آب و هوایی خیلی از محصولات از جمله سیر و پیاز به بیماری قارچی و سرخک مبتلا شده‌اند، به جز سم‌پاشی و آب ندادن، آیا راه دیگری برای جلوگیری از این آفات وجود دارد؟ و آیا باغ‌های انگور هم در خطر ابتلا به این آفت هستند؟
• به طور کلّی، مخالف مصرف مواد شیمایی هستم؛ زیرا علاوه بر مخاطرات برای کشاورزان و مصرف‌کننده‌ها، محیط زیست را نیز آلوده می‌کند. سم‌پاش‌های استاندارد کم داریم و سم‌ها نیز معلوم نیست که کیفیّت‌شان خوب باشد که من توصیه می‌کنم: شما با مصرف اوزون این مبارزه را انجام دهید که اوزن هم ضدّ قارچ است و نیز میتواند آفت‌های دیگری را هم جلویش را بگیرد و حتی پیشگیری‌هائی نیز می‌کند و صدمه‌ای هم به سلامت محصول نمی‌زند. حالا اگر خواستید ببینید که از کجا می‌توانید ژنراتور تولید اوزون تهیه کنید. توصیه می‌کنم که فکس ما را یادداشت کنید 22665052 تا من به شما راهنمایی کنم که تهیه ژنراتور آن چگونه میتواند باشد، چه ظرفیّتی داشته باشد و چگونه باید مورد مصرف قرار گیرد. همچنین تهیه یک سم‌پاش استاندارد را هم به شما می‌گویم چگونه تهیه کنید. سپس شروع به محلول‌پاشی بنمایید و اِن‌شاءالله که‌آفت برطرف میشود.
ادامه دارد…