انتقال یافته‌های تحقیقاتی برنج با رویکرد نظام نوین ترویج کشاورزی

98-5-58

دکتر بهمن امیری لاریجانی، مدیرکل دفتر ترویج دانش و فناوری کشاورزی معاونت آموزش و ترویج کشاورزی در هجدهمین همایش ملی برنج کشور مطرح کرد:

انتقال یافته‌های تحقیقاتی برنج
با رویکرد نظام نوین ترویج کشاورزی

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، در پی درک خلأ موجود از ابعاد کارکردی و ارتباطی نظام ترویج،‌ درصدد برآمد تا در سطح کلان، فرآیندها و زیرنظام‌های خود را در حوزه ترویج واکاوی کند. براین اساس، تدوین نقشه راه مناسب جهت پیشبرد اهداف توسعه و تبدیل شدن به یک سازمان کارآمد، اثرگذار و چابک در سال 1392 در دستورکار قرار گرفت. در این راستا استفاده از ظرفیت تحقیقات در حوزه توانمندسازی مروجان مسئول پهنه و کارشناسان، برای پاسخ‌گویی به مسائل و مشکلات پهنه مطرح شد، تا در نظام نوین ترویج با بهره‌گیری از همه ظرفیت تحقیقات در بخش کشاورزی ارتباط مطلوبی بین تحقیق و ترویج برقرار شود. در این خصوص معرفی «محقق معین» برای مشارکت در فرآیند مسئله‌یابی و حل مشکلات در عرصه‌های تولیدی، بهره‌گیری از ظرفیت محققان مدعو در حوزه‌های تخصصی، مشارکت محققان در تولید محتوا برای رسانه‌ها و سرفصل آموزش‌های ترویجی و … می‌تواند محورهای مناسبی برای همکاری باشد. در این ارتباط به ترتیب در استان‌های مازندران، گیلان و گلستان تعداد 48، 22 و 55 نفر به عنوان محقق معین، پشتیبان فنی و علمی کارشناسان و مروجان پهنه‌های استان انتخاب شدند.
علاوه بر این، به منظور انتقال اثربخش یافته‌های تحقیقاتی به عرصه‌های تولیدی، توانمندسازی ذی‌نفعان چرخه دانش در بخش کشاورزی و بهره‌گیری از تجارب علمی و عملی محققان، به‌کارگیری آنها با عنوان «پژوهشگر مروج ارشد» در دستور کار قرار گرفت تا زیر نظر معاونت ترویج سازمان به فعالیت‌های ترویجی مرتبط با رشته تخصصی خود بپردازند.
مهم‌ترین مأموریت‌های پژوهشگران مروجان ارشد، اولویت‌بندی و پایش برنامه‌های انتقال یافته‌ قابل ترویج سازمان، هدایت، نظارت و مشارکت مؤثر در تولید محتوا و رسانه‌های ترویجی، تدوین و نظارت بر اجرای طرح‌های کلان ترویجی، پایش و ارزیابی شرایط موجود و مسائل اولویت‌دار بخش کشاورزی و در آخر تهیه گزارش تحلیلی و فنی مرتبط با کارگروه تخصصی است.
یکی از دستاوردهای بسیار مهم نظام نوین ترویج، راه‌اندازی تالار ترویج دانش و فنون کشاورزی است. در این تالار تمامی نشریات و رسانه‌های منتشر شده سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بارگذاری شده و به‌صورت رایگان قابل استفاده و بهره‌برداری است. راه‌اندازی سامانه جامع پهنه‌بندی و مدیریت داده‌های کشاورزی نیز یکی از ارزشمندترین خروجی‌های نظام نوین ترویج کشاورزی است که آمار و اطلاعات تمامی مروجان و کشاورزان در این سامانه بارگذاری شده است. براساس آخرین اطلاعات به دست آمده از سامانه، استان‌های مازندران، گیلان و گلستان به ترتیب دارای 81، 69 و 45 مرکز جهاد کشاورزی دهستان هستند و هر کدام به ترتیب 433، 332 و 381 مروج مسئول پهنه دارند که وظیفه‌ انتقال یافته‌های تحقیقاتی و آموزش و پشتیبانی را از 285407، 281868 و 132158 کشاورز (بهره‌بردار) به عهده دارند.
انتقال یافته‌های تحقیقاتی برنج و توانمندسازی بهره‌برداران در استان‌های مازندران و گیلان در نتیجه اجرای نظام نوین ترویج و حضور مروجان در پهنه‌های تولیدی از لحاظ کمی و کیفی افزایش چشمگیری داشته است.
برنامه‌های مشارکتی و فعالیت‌های انجام شده در خصوص برنج در استان مازندران در سال 1396 عبارتند از: 35 سایت الگویی و کانون یادگیری، 23 مدرسه در مزرعه، 2مورد روز مزرعه، 7 طرح تحقیقی ترویجی، 4 جشنواره و نمایشگاه ترویجی، 778 کارگاه آموزشی برای 14381 نفر، 390 بازدید ترویجی برای 5518 نفر و 418 دوره آموزشی مهارتی برای 10471 نفر که به اجرا درآمده است.