تا سال‌های اخیر، کیفیت با ممیزی محصول نهایی، تعریف و ارزیابی می‌شد، اما هم‌اکنون، استفاده از تمام یافته‌ها، سوابق و تجربه‌های موجود در افزایش و حفظ کیفیت در همةمراحل مدنظر است. این به دو عامل اصلی «کار و انضباط» نیازمند است.
آنچه امروزه در دنیای صنعتی و کشورهای پیشرفته بارز است. مسئلة «مدیریت فرآیند» است که مجموعه‌ای از قواعد و عملیات را برای دستیابی به ثبات، رویه و یکدستی در اجرای پیوسته فرآیند، به‌گونه‌ای که همة محصولات کاملاً مشابه یکدیگر تولید شوند، شامل می‌شود.
اگر عوامل اجرای یک طرح ( طرح و اجرا، لوازم و سیستم‌های آبیاری و بهره‌برداری) را ازنظر کیفی موردبررسی قرار دهیم، جایگاه کیفیت و راهکار ارتقاء آن را درخواهیم یافت.
طرح و اجرا
الف – طرح
طراح، نرمافزار و اطلاعات از عوامل یک طراحی مطلوب و باکیفیت است.
- طراح: استفاده از کارشناسان متخصص، آموزش قبل از اجرا و به روز کردناطلاعات (حین کار)، اطلاع از معماری و داشتن دید و شناخت کافی از عوامل فنی، فرهنگی و اجتماعی محل اجرای طرح، بهره‌برداری و ابزار موردنیاز برای اجرا و اشراف همه‌جانبه نسبت به روند اجرای پایدار طرح از مواردی هستند که باید در این مقوله موردتوجه قرار گیرند.
- نرمافزار: با توجه به گوناگونی عوامل و حجم اطلاعات و سرعت توسعه در طرح ملی توسعه آبیاری تحت‌فشار و تغییرات و روند توسعه شتابزدةدانش و فناوری، دستیابی و به‌کارگیری نرم‌افزارهای طراحی و ارتباط روزمره با اینترنت اجتناب‌ناپذیر است.
- اطلاعات: اطلاعاتی از قبیل هواشناسی، خاک‌شناسی، آب‌شناسی، امکانات فنی، نیروی انسانی بهره‌برداری، جاده‌های مورد دسترسی و … برای انجام یک طراحی باکیفیت، ضروری هستند.
ب – اجرا
برای اجرای کیفی و بی‌نقص یک طرح آبیاری تحت‌فشار، توجه به عوامل اصلی و جانبی مرتبط، اجتناب‌ناپذیر است. عواملی از قبیل؛ مجری، ماشین‌آلات و ابزار اجرا، از مواردی هستند که نقش مؤثری در کیفیت اجرای طرح، ایفاء می‌نمایند. در این رابطه، میزان مهارت مجری، تجربه و شناخت از سیستم مورداجرا و نیز وجود ماشین‌آلات، دستگاه‌ها و ابزارآلات موردنیاز جهت نصب و اجرای سیستم‌ها و قطعات، تأثیر چشمگیری بر کیفیت خواهند گذاشت.
لوازم و سیستم‌های آبیاری
در مقولة کیفیت لوازم و سیتمهای آبیاری، توجه به تولید کارگاهی یا کارخانه‌ای از یک‌سو و تأمین قطعات جانبی و یدکی از سوی دیگر، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
آنچه در کارخانه‌ها اهمیت دارد، اعتقاد مدیریت به کنترل و افزایش سطح کیفیت تولیدات است؛ اما مواردی که موجب نگرانی و تشویش در مصرف‌کننده و دستگاه نظارت می‌گردند، عبارت‌اند از:
- کیفی نبودن قطعه یا سیستم اجراشده،
- ناپایداری کیفیت قطعات یا سیستم اجراشده در درازمدت،
- یکنواختی قطعات ازنظر کیفیت مواد و کارکرد سیستم.
مصرف‌کننده میتواند بااطلاع از نحوة بررسی کیفی محصول، از تحویل گرفتن آن خودداری نماید؛ اما برای دستگاه نظارت، علاوهبر مصرف‌کننده، وجود یک مکانیزم حاکم بر روند کلی تولید، مدنظر قرار دارد.
البته در جهان صنعتی امروز، به این نگرانی نیز پاسخ داده شده ؛ بدین ترتیب که « نظام کنترل فرآیند تولید» جایگزین روند گذشته شده است. این نظام بر پایه‌های اصول زیر استوار است:
الف) مستندسازی به‌عنوان بهترین مسیر برای انجام فرآیند،
ب) آموزش در کلیة سطوح مدیران، کارشناسان و کارگران ماهر برای انجام فرآیندهای مستند شده،
ج) ممیزی کردن فرآیند برای اطمینان از انجام امور بر اساس بهترین روش و دستیابی به راهکار اقدامات اصلاحی،
د) استفاده از کنترل هوشمند تغییرات، به‌منظور جلوگیری از هرگونه تغییرات خودساخته و سلیقه‌ای
ه) استفاده از اطلاعات و داده‌های معتبر و قابل استناد، برای آزمایش هرگونه تغییراتی که باید روی فرآیند تعریف‌شده، انجام گردد.
درواقع دستیابی به این نظام و استقرار آن در کلیة مراحل طراحی، اجرا و ساخت طرح‌های آبیاری تحت‌فشار میتواند ضامن حفظ و افزایش کیفیت را بپردازد، باید ببینیم که آیا راهکار لازم برای این پرداخت یا ایجاد آن فراهم است؟ در این زمینه باید به عوامل زیر توجه نمود:
- بی‌اطلاعی مصرف‌کننده و نبود شرایط لازم برای وی در تشخیص نهادینه کالا و خدمات باکیفیت و …
- محدودیت‌های خریدار به سبب عوامل زیر:
الف) اعتبارات تکلیفی و دستورالعمل‌های خاص آن،
ب) دیدگاه‌های کارشناسانه متفاوت در طراحان،
ج) دیدگاه‌های کارشناسانه متفاوت در دستگاه نظارت.
عوامل، مشکلات و محدودیت‌های تولیدکنندگان
الف) بی‌ثباتی بازار و نبود چشم‌انداز امیدوارکننده، جهت سرمایه‌گذاری برای بالا بردن کیفیت،
ب) فقدان تضمین فروش تولیدات،
ج) نبود مکانیسم‌های حمایتی پایدار
تیر99-سال41-شماره487-ص24