97-5-10
اعضای انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان تراکتور و کمباین همراه با سایر میهمانان همایش
«تکامل مدیریت‌های زنجیره‌ای از فناوری مرسوم تا نوین» درباره نقش ماشین‌ها و تجهیزات سازگار با اقلیم،
مدیریت‌ها و صرفه‌جویی در مصرف آب، این پرسش را مطرح کرده‌اند:
متأسفانه پشتوانه‌های تولید و تأمین نیرومحرکه برای توسعه پایدار مکانیزاسیون، با راهبردهای اقتصادی آینده‌‌ساز در بخش کشاورزی فاصله دارند !
بسیاری از مسئولان و مدعیان توسعه کشاورزی هنوز تعریف مناسبی در مورد تولید اقتصادی در مزرعه و حتی واحدهای صنعتی کشاورزی ارائه نکرده‌اند، به همین علت توسعه در بخش دولتی و خصوصی با یکدیگر فاصله دارند.
میهمانان این همایش در ابتدا به سخنان پروفسور جعفریان، یکی از بزرگ‌ترین صاحب‌نظران در علم تغذیه درباره نارسایی‌های دسترسی به سلامتی به‌علت عدم کیفیت مواد اولیه تولیدی در مزرعه‌ها گوش فرا دادند. ایشان عامل آن را عدم راهبردهای پایدار در کاربرد فناوری‌ها و مواد و ابزار کشاورزی از جمله مصرف بی‌رویه کود و سم در مزرعه‌ها معرفی کردند.
میهمانان عدم حضور معاونان و مدیران زیرمجموعه‌های ذی‌ربط را موجه دانستند؛ زیرا در این فضای برزخ، مسئولان حرفی برای گفتن ندارند و اظهارات تکراری آن‌ها نیز دیگر خریداری ندارد!
یکی از حاضران یادآوری کرد که در طول 25سال گذشته که این همایش برگزار می‌شود، مسئولانی که اکنون در سطوح بالای وزارت جهاد کشاورزی قرار دارند، قبل از پذیرش مسئولیت، در جمع کشاورزان و صنعتگران برای تبادل‌نظر و همدردی حضور داشتند؛ اما امروز که ضرورت آن بیش از پیش احساس می‌شود، علیرغم دریافت دعوت‌نامه‌های رسمی، حضور ندارد. این بی‌اعتنایی درحالی است که به تازگی رئیس‌جمهور در مورد تعظیم، تکریم و بوسیدن دست تولیدکنندگان و مردم صحبت کرده است؛ ولی متأسفانه گویا این پیام‌ها هنوز به زیرمجموعه دولت ابلاغ نشده یا آن‌ها طبق عادت چسبیدن به صندلی‌ها و حفظ مقام‌ها، درواقع می‌توان گفت به پیام رئیس‌جمهور بی‌اعتنایی کردند!
میهمانان به همراه دبیر همایش موارد زیادی مطرح کردند، مسائل و مشکلات تأمین و تولید ماشین‌ها و ابزار را در مزرعه برشمردند که مهم‌ترین و چکیده این اظهارات به شرح زیر در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد:
ـ در هیچ کدام از این مراحل، تولید به‌معنای واقعی اتفاق نیفتاده و در توسعه مکانیزاسیون نیز این روند حالت معکوس داشته است.
وقتی تولید نیرومحرکه در تیراژ اقتصادی نبوده، بنابراین تولیدکنندگان از روی اجبار به مونتاژ می‌پردازند که این مرحله نیز باید با رعایت حداقل دستیابی به توجیه اقتصادی رخ دهد. جالب است که بدانید در جهان تعداد زیادی از شرکت‌های قطعه‌ساز در تراکتورسازی سهم عمده‌ای دارند و صاحبان برندهای تراکتور، بیشتر به کار فنی مهندسی، جمع‌آوری قطعات و مونتاژ تراکتور یا هر نیرومحرکه دیگر می‌پردازند.
در ایران، طرف‌های خارجی آمادگی سرمایه‌گذاری دارند؛ ولی شرط آن‌ها برای انجام این کار ثبات اقتصادی است.
گاهی باعث تعجب و سؤال است که نقش وزارت صنعت یا جهاد کشاورزی در توسعه پایدار مکانیزاسیون چیست و این وظیفه چه زمانی
و تحت چه شرایطی انجام می‌شود!؟
البته تولید را نباید به هر قیمتی انجام داد. برای مثال مدعیان ساخت تراکتور به سایر کشورها و شرکت‌های وابسته هستند و برایشان صرفه اقتصادی ندارد که خودشان همه قطعات کوچک و بزرگ یک تراکتور را بسازند.
توصیه می‌شود مزیت‌های نسبی را فراموش کنید و مزیت‌های رقابتی را جایگزین آن نمایید؛ اما اینکه چرا ایران می‌خواهد از تکنولوژی روز دنیا بی‌نصیب بماند، دلیلی به جز خودتحریمی ندارد و معلوم نیست که چرا مسئولان، واردات (فناوری متمایل به نوین) کمتر از 5 درصد را نیز دریغ می‌کنند؟ شاید به این علت است که دولتمردان فناوری نوین را برای مزرعه و جیب کشاورزان مناسب نمی‌دانند!
آنچه مسلم است هر انحصاری برای هر کالایی که باشد، مخرب است؛ ضمن اینکه مکانیزاسیون، حلقه‌های گمشده بسیاری دارد که یکی از این حلقه‌ها (یا به بیان بهتر زنجیرهها) عدم رایزنی‌های فنی و مهندسی و حرفه‌ای بین وزارت جهاد کشاورزی و صنعت است.
مسائلی که امروز گریبان مکانیزاسیون را گرفته، فقط واردات نیرومحرکه نبوده است؛ بلکه تولیدکنندگان عمده تراکتور و کمباین نیز که ناگریز هستند قسمت‌هایی از قطعات یا تمام دستگاه‌های خود را (مانند موتور، گیربکس، دیفرنسیل و هیدرولیک) از خارج وارد کنند؛ در حال حاضر مجبور هستند حتی اگر ارز به بهای 4200 تومان برای آن‌ها لحاظ شود، کم‌وبیش حدود 40 درصد برای گران شدن ارز، حمل‌و‌نقل و افزایش دستمزدها بر قیمت‌های تمام‌شده، بیفزایند. در این صورت اگر دولتمردان و نمایندگان مجلس پا درمیانی نکنند، نه تنها واردات فناوری متمایل به نوین حداکثر با 5درصد کل نیاز مزرعه‌ها (به‌خصوص تراکتورهای با قدرت 200ـ 250 قوه اسب بخار و تراکتورهای وارداتی شالی‌کاری کمتر از 1800 کیلوگرمی و تراکتورهای کمتر از 150 قوه اسب بخار ساخت داخل و کمباین‌های با توان متوسط) با مشکلاتی مواجه می‌شوند، بلکه عواقب آن در کاهش بهره‌وری در مزارع و افزایش واردات مواد غذایی نمایان خواهد شد.
