- مواد غذايي با انرژي بالا، كاهش اندازه ذرات مواد خوراكي، تغذيه روغن‌هاي غيراشباع و مصرف بيش از حد غلات باعث اسيدوز مي‌شود
- وقتي قارچ‌ها و كپك‌ها روي مواد خوراكي رشد مي‌كنند، مواد سمي توليد مي‌نمايند (مانند آفلاتوكسين و روي توكسين T-Z تارالتون) كه آثار منفي روي ميكروب‌هاي شكمبه مي‌گذارد و تحليل كبد، كاهش باروري و توليد شير و تخريب سيستم ايمني را به دنبال دارد
- مواد خوراكي صدمه ديده يا مظنون بايد ضمن تعيين سطح در خوراك مورد آزمايش قرار بگيرند و تا رسيدن به سطح ايميلنت، با مواد خوراكي خوب رقيق شوند و هرگز مواد خوراكي كپك زده را براي حيوانات جوان و آبستن استفاده نكنيد
- در بيماري كوكسيديوز ميزان تلفات از 32 درصد به 8 درصد در جوجه‌هايي كه از جيره با پروتئين بالاتر نسبت به جوجه‌هايي كه از جيره با پروتئين نرمال استفاده كرده‌اند، كاهش يافته است
- مقادير مناسب از ويتامين A در جيره بر عملكرد لنفوسيت‌هاي B تأثيرگذار است. كمبود ويتامين A باعث كراتينه شدن سلول‌هاي پايه بورس شده و در نتيجه باعث نقصان عملكرد لنفوسيت‌هاي A مي‌گردد
فراواني اشكالات متابوليكي از گله‌اي به گله ديگر فرق مي‌كند، ولي هر ميزان فراواني به معني كامل در توليد همراه با هزينه‌هاي درمان براي حصول سلامت است كه نتيجه آن كاهش سوددهي مي‌باشد؛ بنابراين مهم‌ترين كار به حداقل رساندن اين گونه اتفاقات است.
علت اغلب اين مشكلات ناشي از برخي كمبودها در برنامه‌ها يا مديريت‌هاي تغذيه‌اي مي‌باشد. تنظيم جيره، معاينه روزانه دام‌ها و مشاوره با دامپزشكان در بهبود اين مشكلات مؤثر است و ذيلاً برخي عوارض كه منشأ تغذيه‌اي دارند. با بيان فراواني ويژگي‌هاي توصيفي و همچنين راه‌هاي پيشگيري آن بيان شده است.
اسيدوز
ميزان وقوع: 33ـ10 درصد
توضيح: در اين حالت PH شكمبه براي مدت طولاني به زير 6 سقوط مي‌كند. اصطلاح معمول مزرعه‌اي آن SARA است (اسيدوز شكمبه‌اي تحت حاد). مصرف خوراك كاهش مي‌يابد، مدفوع حالت رونده پيدا مي‌كند، 6ـ4 هفته بعد لنگش اتفاق افتاده و خطوط و شيارهاي سفتي روي سم ظاهر مي‌شود. تست چربي نيز ممكن است 4/0 درجه زير تست پروتئين شير آيد.
ممكن است دامپزشك عمل رومنوسنتيس را روي چندين گاو براي اندازه‌گيري PH واقعي انجام دهد (گاوهاي با PH زير 5/5 دچار SARA هستند.). در حالات شديدي كه PH به زير 5 تنزل مي‌يابد، اسيدوز حاد اتفاق مي‌افتد كه باعث «دهيدراتاسيون»، كبود شدن چشم‌ها و مريض شدن گاو مي‌شود كه در اين حالت به دامپزشك نياز است.
پيشگيري
از دادن جيره‌هايي كه باعث پايين آمدن PH شكمبه مي‌شود، خودداري شود. مواد غذايي با انرژي بالا، كاهش اندازه ذرات مواد خوراكي، تغذيه روغن‌هاي غيراشباع و مصرف بيش از حد غلات باعث اسيدوز مي‌شود. تغذيه 75 درصد ماده خشك جيره بي‌كربنات سديم باعث پايداري pv شبكه بالان 6 مي‌شود. گازهاي دچار اسيدوز بي‌كربنات‌سديم به صورت آزاد مي‌توانند مصرف نمايند. افزايش تغذيه علوفه‌هاي بلند مي‌تواند باعث بهبود نشخوار جريان بزاق گردد.
نفخ
ميزان وقوع: كمتر از 1 درصد
توضيح: به علت متراكم نشدن گازها، تشكيل كف‌هاي حاوي گاز يا عدم آروغ زدن، تجمع بيش از حد گازهاي شكمبه پيش مي‌آيد و نفخ اتفاق مي‌افتد.
پيشگيري
در نفخ گلوي، حيوان را به آرامي به مراتع آبدار گلوي هدايت مي‌كنند و مقداري علوفه بلند براي تحريك نشخوار آروغ به حيوان مي‌دهند و از مكمل افزودني جلوگيري‌كننده نفخ (مانند پل‌اكسالن) استفاده مي‌كنند. همچنين نبايد هنگام گرسنگي گاو را وارد مرتع كرد؛ چون باعث مصرف بيش از حد مي‌شود.
گزار علفي
ميزان وقوع: كمتر از 2 درصد
توضيح: گاوهايي كه از مراتع يا علوفه تازه رويش كرده حاوي ازت و پتاسيم بالا مصرف مي‌كنند، جذب منيزيم در آنها كاهش پيدا مي‌كند. حيواناتي كه تحت تأثير تراز علفي قرار گرفته‌اند، به سختي راه مي‌روند و دچار تشنج و در نهايت مرگ مي‌شوند. در اين حالت سطح منيزيم خون حيوان پايين است.
پيشگيري
استفاده از يك مكمل حاوي منيزيم (اكسيد منيزيم يا سولفات منيزيم)
مواد خوراكي كپك زده
ميزان وقوع به تغييرات
توضيح: وقتي قارچ‌ها و كپك‌ها روي مواد خوراكي رشد مي‌كنند، مواد سمي توليد مي‌نمايند (مانند آفلاتوكسين و روي توكسين T-Z تارالتون) كه آثار منفي روي ميكروب‌هاي شكمبه مي‌گذارد و تحليل كبد، كاهش باروري و توليد شير و تخريب سيستم ايمني را به دنبال دارد. مواد خوراكي كه خيلي مرطوب انبار شوند يا آنهايي كه به طور نامناسب تخمير مي‌شوند، مستعد خسارات كپك‌زدگي هستند.
پيشگيري
مواد خوراكي صدمه ديده يا مظنون بايد ضمن تعيين سطح در خوراك مورد آزمايش قرار بگيرند و تا رسيدن به سطح ايميلنت، با مواد خوراكي خوب رقيق شوند و هرگز مواد خوراكي كپك زده را براي حيوانات جوان و آبستن استفاده نكنيد. اگر آفلاتوكسين بيشتر از 20 قسمت در ميليون در كل ماده خشك جيره باشد، سطوح آن در شير ممكن است بيشتر از حداكثر مجاز راهنماي PDA گردد.
منبع: پاپيتال
بهبود تغذيه در جهت افزايش ايمني طيور
انرژي
عدم تعادل در ميزان انرژي موجود در جيره غذايي ميزان ايمني طيور را تحت تأثير قرار مي‌دهد. دريافت انرژي فعاليت سلول‌هاي ايمني و هورمون‌هاي اصلي مانند تيروكسين، كورتيكواستروئيدها، هورمون رشد و غيره را تنظيم مي‌كند كه مستقيماً روي ايمني طيور تأثيرگذار است. ميزان چربي جيره نيز با توجه به نقش آن در ساخت غشاي سلولي در سنتز پروستاگلاندين‌ها نقش مهم در ايمني طيور دارد.
پروتئين
رشد غدد تيموس و بورس سريع‌تر از رشد بدني طيور مي‌باشد؛ بنابراين مهم است كه مقادير كافي پروتئين به ويژه در طول فاز ابتدايي رشد در جيره غذايي قرار داشته باشد. كمبود پروتئين در اين مرحله موجب رشد ناقص ارگان‌هاي لنفوئيدي مي‌گردد. تحقيقات اخير نشان داده كه مقادير بيشتري اسيدآمينه به منظور افزايش ايمني نسبت به ميزان رشد بدني مورد نياز مي‌باشد. همچنين تحقيقات نشان داده است سطح پروتئين جيره روي بروز بيماري و نوع ارگانيسم عفونت‌زا مؤثر است. به عنوان مثال در بيماري كوكسيديوز ميزان تلفات از 32 درصد به 8 درصد در جوجه‌هايي كه از جيره با پروتئين بالاتر نسبت به جوجه‌هايي كه از جيره با پروتئين نرمال استفاده كرده‌اند، كاهش يافته است.
ويتامين
ويتامين‌ها به عنوان يك كوفاكتور در بسياري از اعمال متابوليكي در واكنش‌هاي ايمني بدن عمل مي‌كنند؛ بنابراين كمبود ويتامين‌ها منتج به نقصان ايمني مي‌گردد. عموماً سطوح بالاتري از ويتامين‌ها نسبت به مقادير توصيه شده پاسخ ايمني را افزايش مي‌دهد.
ريتنال يا ويتامين A
اين ويتامين براي باقي ماندن بافت‌هاي اپيتيال بسيار مهم و همچنين براي افزايش ايمني همورال و سلولار بسيار حائز اهميت مي‌باشد. ويتامين A در حفظ غشاي موكوسي منافذ طبيعي بدن جهت جلوگيري از ورود تهاجم ميكروارگانيسم‌ها اهميت دارد. مقادير مناسب از ويتامين A در جيره بر عملكرد لنفوسيت‌هاي B تأثيرگذار است. كمبود ويتامين A باعث كراتينه شدن سلول‌هاي پايه بورس شده و در نتيجه باعث نقصان عملكرد لنفوسيت‌هاي A مي‌گردد.
كوله كليسترول يا ويتامين 3D
ويتامين 3D جهت تبديل پرومنوسيت و منوسيت به ماكروفاژها و فعال شدن آنها لازم است.
منبع: پاپيتال
