98-7-12
production of potato seeds and for consumtion & industrial
in turky under wich condition and pulicy
به دنياي سيب‌زميني خوش آمديد
مرکز تحقيقات سيب‌زميني ترکيه معرفي مي‌کند:
بذر و سيب‌زميني خوراکي و صنعتي در ترکيه
تحت چه شرايطي توليد و عرضه مي‌شود
اشاره
همکار تحقيقاتي DLG در ترکيه، 20 سال پيش با همکاري جامعه کشاورزان آلمان DLG تا حالا شروع به کار و پرورش بذر و فناوري کشت سيب‌زميني را آغاز کرد و در سال 2015 تحقيقات توليد بافت را نيز شروع نموده است، به‌طوري‌که از سال 2013 در نتيجه تحقيقات انجام گرفته، امروز تعداد 10 واريته سيب‌زميني توليد و عرضه مي‌کند. اين بذرها امروز به کشاورزان واگذار مي‌شود تا در ادامه به توليد سيب‌زميني خوراکي اقدام نمايند.
مجموع توليد سيب‌زميني در ترکيه 000/800/4 تن از 145 هزار هکتار با توليد متوسط 30 تن در هکتار در سال 2017 با مقام چهاردهم جهان، 47 درصد کل اين محصول در منطقه کنيا (قونيه) توليد مي‌شود؛ به همين خاطر برگزارکنندگان مراسم روزهاي مزرعه سيب‌زميني، تصميم گرفتند که اين مراسم را در اين منطقه از ترکيه برگزار کنند؛ به‌خصوص آنکه قونيه يک منطقه سيب‌زميني‌خيز و درعين حال توريستي مطرح در کشور ترکيه است.
سيب‌زميني ويژگي‌هاي متفاوتي دارد. گياهي است يک‌ساله با نشاسته بالا که با تکثير افزايش پيدا مي‌کند.
در درجه حرارت 20-17 درجه، رشد مطلوبي دارد و توليد و سازگاري‌هايي را نشان داده است. ضايعات سيب‌زميني در صنعت و خوراک دام و طيور مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
56 درصد سيب‌زميني توليدي در ترکيه به عنوان خوراکي و بقيه براي صنعت، خوراک دام و کود است.
80 درصد سيب‌زميني توليدي در ترکيه درصورت لزوم مي‌تواند انبار شود. نوعي سيب‌زميني نيز در اطراف سواحل ترکيه کشت مي‌شود که در فصول سال، مي‌تواند کمبودهاي بازار را جوابگو باشد.
بوته سيب‌زميني داراي غدّه‌هاي اصلي روي ساقه اصلي است و زماني که نوک ساقه اصلي رشد کرد، پس از رشد، مرحله برداشت فرامي‌رسد.
«آگاتا» تا 80 روز طول رشد دارد و بقيه واريته‌هايي با رشد متوسط از 91 تا 105 روز و خيلي ديررس است.
کيفيت بذر، سن فيزيولوژيکي با اندازه متوسط عاري از بيماري‌ها با گواهي‌هاي لازم‌اند.
با بذر گواهي شده مي‌توانيد توليد را تضمين کنيد. غدّه‌هاي سيب‌زميني در اولين مرحله دوره خواب است که پس از آن دوره جوانه زدن، وجود رطوبت در انبار، مرحله جوانه زدن اوليه و سن فيزيولوژيکي بذر، 20-18 درجه حرارت بالاي 10 درجه رشد محصول کاهش مي‌يابد و کمتر از 8 درجه آسيب مي‌بيند.
در درجه حرارت کمتر از 18 درجه، غدّه‌ها در خاک مي‌مانند و بيماري ايجاد مي‌کنند.
درجه حرارت را بايد کنترل کنيم؛ زيرا کمتر از 2 درجه محصول يخ مي‌زند. بيش از 20 درجه غدّه رشد خوبي ندارد و بيش از 30 درجه تنفّس گياه ناقص است و ريشه سيب‌زميني ضعيف مي‌شود.
وزارت کشاورزي ترکيه مقرر داشته که براي صادرات سيب‌زميني بذري، تناوب کشت از 3 تا 5 سال
رعايت شود.
خاک نبايد آب را در خود نگه دارد و هواگيري و تنفّس داشته باشد و خاک‌ورزي مناسب مي‌تواند ضامن بستر مناسب براي
بذر باشد.
غدّه‌هايي که براي بذر کاشته مي‌شود بايد خاک مناسب داشته باشد.
در اينجا اولين محصول در اواخر فروردين ماه تا اواخر ارديبهشت ماه کاشته مي‌شود و در مهر و آبان آن را برداشت مي‌کنند.
سيب‌زميني، نيازمند مراقبت است و اطراف محصول بايد با خاک مناسب محافظت شود.
مبارزه با بيماري‌ها و زماني که جوانه مي‌زند بايد با پوشش مناسب خاک، بوته از آفت محفوظ بما‌ند و مبارزه با علف‌هاي هرز بر رشد مناسب سيب‌زميني اثر مي‌گذارد که علف‌کش‌هاي مناسب آنها را برطرف مي‌کند. علف‌هرزها اگر با ماده «متروويزين» مبارزه نشوند، 14 تا 40 درصد افت محصول را باعث مي‌شوند.
«هربي‌سيد» يا علف‌کش باعث زردشدن برگ‌ها مي‌شود. در آبياري به خاطر رشد ريشه 4-3 سانت بايد با آبياري تحت‌فشار به‌ويژه باراني اگر مدت زمان آن کم است مشکل‌ساز و زياد و طولاني‌بودن آن هم مضر است و غدّه‌ها تَرَک مي‌خورند و اگر بي‌نظمي در آبياري باشد، غدّه‌ها بدشکل مي‌شوند و مشتري‌پسندي خود را از دست مي‌دهند.
مهم‌ترين روش کوددهي پس از آزمايش خاک صورت مي‌گيرد. انتخاب کود مهم است و تعادل در کوددهي بر بازدهي تأثيرگذار است. عناصر روي، آهن، مس، نيکل و بقيه 14 عنصر اصلي را نياز دارد که براي رشد بهتر علاوه بر ازت، پتاسيم، فسفر و فسفات، متابوليسم گياه را تنظيم کنند.
کود سيب‌زميني به ازت نياز زيادي دارد که گياه اگر سرسبز باشد رشد غدّه را نيز باعث مي‌شود. در همين حال ازت زيادتر، مشکل‌ساز است و رشد را کاهش مي‌دهد و نگهداري و مقاومت سيب‌زميني را در انبار پايين مي‌آورد.
کود فسفر قبل از کاشت در رشد ريشه و گل‌دهي و کيفيت و کميت غدّه مؤثر است.
پتاسيم موجب افزايش محصول و مرغوبيت پوست سيب‌زميني شده و بافت آن را محکم مي‌کند.
زمان برداشت سيب‌زميني
زماني‌که پوست سيب‌زميني را فشار دهيد، کشيده مي‌شود، که زمان مناسب براي برداشت آن است. در زمان برداشت در سال‌هاي اخير انبارداري مدرن رواج يافته؛ به‌طوري‌که مي‌توان مقدار بيشتري سيب‌زميني در اين انبارها نگهداري کرد.
شرايط انبارداري براساس نوع، شکل يا اندازه سيب‌زميني در 4-3 درجه و بقيه تا 7 درجه نگهداري مي‌شود و رطوبت تا 95 درصد براي جلوگيري از ازدست‌رفتن رطوبت سيب‌زميني لازم است.
در سال 2018 سطح زيرکشت سيب‌زميني در ترکيه حدود 136 هزار هکتار بوده است و با 4 ميليون و 450 هزار تن توليد در رده چهاردهم جهان قرار دارد، درحالي‌که ايران در رده 13 قرار دارد.
بيشترين ارقام «واريته» در ترکيه کاشته مي‌شود. گونه‌هايي در اروپا از جمله هلند، آلمان و فرانسه و ده نوع نيز به صورت بومي در ترکيه توليد مي‌شود.
از جمله واريته‌هاي در حال توليد در ترکيه مي‌توان به ارقام «اگريا»، «ملودي»، «مالادين»، «هرمس» و «المپيا» اشاره کرد.
در ترکيه 15 درصد سيب‌زميني به انبارها مي‌رود و از آذرماه تا سه ماه نيز سيب‌زميني توزيع مي‌شود. در اين کشور ادعا مي‌شود که سيب‌زميني از خارج وارد نمي‌شود و مصرف سرانه در ترکيه 50-48 کيلوگرم است.
15 درصد در انبار براي تنظيم بازار و 56 درصد به خوراکي، 11 درصد در صنايع تبديلي و 11 درصد نيز بذر و معادل دو درصد نيز صادر و 5 درصد هم ذخيره آماده عرضه است. از اواخر ارديبهشت تا اواخر آذر ماه برداشت محصول را داريم و در اواخر خرداد که عرضه کمتر مي‌شود، در ازمير محصول «تورماندا»، بازار را پوشش مي‌دهد.
پرسش‌ها و پاسخ‌ها
دليل خلأ بازار که به واردات منجر شد به خاطر چه عاملي بود؟
به اين دليل که قيمت سيب‌زميني کمي بالا رفت و با واردات، بازار تنظيم شد. در اراضيي که باران زياد مي‌بارد، محصول افت مي‌کند و طول دوره هم افزايش مي‌يابد.
مهندس زلقي: در خاک‌ورزي که ما در ايران با روش حفاظتي فعال هستيم، لطفاً بفرماييد که ترکيه چه تهميداتي را در اين زمينه به‌کار گرفته است؟
در طول ساليان متمادي که از خاک براي کاشت سيب‌زميني بهره‌برداري مي‌شود، به فرسودگي آن منجر مي‌شود، که در ترکيه نيز ما اين مشکل را داريم. سيب‌زميني محصولي است که بايد خاک را کند و پشته ساخت تا امکان کاشت صورت گيرد.
به هرحال در ترکيه تناوب کشت بايد رعايت شود و نمي‌توانيم در مزرعه سيب‌زميني مجدداً سيب‌زميني کاشت و انتظار داشت محصول مناسب و مرغوب در آن زمين پرورش يابد. گندم، لوبيا و ذرّت از جمله در تناوب سيب‌زميني مناسب هستند.
