98-7-2
سالانه 600 هزار تن بذر کلاس A در ايران فروخته مي‌شود. از «ميني تيوبر» کلاس S که بعد از يک سال کلاس SE و زراعت سال بعد مي‌شود E و محصول آن کلاس A ناميده مي‌شود که اين کلاس را بذرش را مي‌کارند و وارد بازار مي‌کنند و بديهي است که پس از آن ديگر نمي‌شود از آن براي کاشت استفاده کرد. با اين حال حدود 20درصد کشاورزان سيب‌زميني‌کار، مجدداً از بذرهاي خودشان استفاده مي‌کنند که در منطقه جيرفت، اصفهان، گلستان و همدان و بعضي ديگر از استان‌ها مي‌توان از آن نام برد.
در اينجا اين پرسش مطرح مي‌شود که چه مقدار بذر مصرفي کلاس A داراي ليبل موسسه تحقيقات و ثبت گواهي بذر و نهال مي‌باشد و کشاورزان سيب‌زميني کار چگونه مي‌توانند بذر داراي کيفيت کاشت را از انواع نامرغوب، تشخيص دهند؟
توقف رشد بذر سيب‌زميني
بذر سيب‌زميني در سه حالت توقف رشد پيدا مي‌کند:
1ـ اگر تنش آبي به آن وارد شود به فاز توقف مي‌رود.
2ـ اگر بيش از 28 درجه تنش دما به آن برخورد کند، ديگر رشد نمي‌کند.
3ـ اگر دچار آلودگي ويروسي يا باکتريايي شود، مستعد پذيرش آفت‌هاي ديگر مي‌شود و رشد آن متوقف مي‌شود.
بديهي است با رواج سيب‌زميني گواهي شده، با اين روند مطمئن‌تر و آلودگي آن کمتر مي‌شود. با اين حال بهره‌وري سيب‌زميني در واحد سطح کمتر از 50 تن با کيفيت نه چندان مطلوب خواهد بود.
برخي اهل فن مي‌پرسند که آيا در مقاطع فروش بذر S يا SE که در آن توليدات واقعي ممکن است به نام خارجي به مشتريان تحويل شود ، نظارت‌هايي صورت مي‌گيرد؟
در اين صورت اين تفاوت قيمت‌ها توسط کدام مراجع ناظر شفاف‌سازي مي‌شود؟
آگاهان شفاف سازي تفاوت مقدار و قيمت بذرهاي اصيل و غير اصيل را مستلزم انجام نظارت‌هاي بيشتر دولتي عنوان مي‌کنند.
راهکارهاي اصلاح روش تأمين
بذر سيب‌زميني
1ـ درخواست‌کنندگان براي واردات بذر سيب‌زميني را از نظر شاخص‌هاي ضروري مي‌توانيم به قرار زير طبقه‌بندي کنيم:
الف ـ دارا بودن شرايط استانداردسازي بذر
ب ـ دارا بودن امکانات سردخانه‌اي مطلوب
ج ـ توانايي‌هاي سرمايه‌اي لازم
د ـ دارابودن سوابق و تجربيات مؤثر در حرفه تهيه و تأمين بذر .
2ـ شايسته است محدوديت‌هاي سهميه‌اي براي هر استان مورد تجديد نظر قرار گيرد.
3ـ فروش کليه بذرها در کشور با گواهي مؤسسه تحقيقات ثبت و گواهي بذر و نهال باشد ، در غير اين صورت، بذرهاي غيراصيل با اصيل مخلوط و به کشاورزان از همه جا بي‌خبر فروخته مي‌شود.
در جهت وارد آمدن ضرر و زيان به سيب‌زميني‌کار و پر شدن جيب رندها که به سادگي قابل شناسايي هستند، مي‌انجامد.
4 ـ ضرورت شفاف‌سازي روند واردات، توليد، گواهي و عرضه بذر سيب‌زميني در سامانه ويژه شناسايي و کنترل بذرهاي اصيل تا خريداران بتوانند اصالت‌ها را در سامانه پيگيري و نظارت کنند.
بديهي است که اگر هر واردکننده اقدام به راه‌اندازي بانک بذر وارداتي از هر کشوري بنمايد و اگر اقدام به خريد «ميني تيوبر» نيز از داخل بنمايد، در همان بانک منعکس کند، تا با اين اقدام، کليه واردکنندگان و توليدکنندگان بذر سيب‌زميني بتوانند يکديگر را نظارت کنند و در جريان کامل بازار و توليد قرار گيرند. با اين تدبير مي‌توان انتظار داشت که کليه بذرها با مقدار و کيفيت آن و نيز مقدار فروش و مانده بذرها در بانک‌ها رصد شوند و از تقلب‌هايي که ممکن است در سطوح مختلف رخ دهد، جلوگيري گردد.
از پيامد انجام اين سياست‌ها، مي‌توان انتظار داشت که تعداد و کيفيت سيب‌زميني در واحد سطح متحول شود و سيب‌زميني‌کار، سود بيشتري را از کشت و کار خود داشته باشد که درصدي را براي پيشرفت مکانيزاسيون مزرعه خود، نگهداري و بسته‌بندي مطلوب داشته باشد و مصرف‌کننده براي تازه‌خوري و صنعتي را نيز از آن برخوردار و خشنود سازد.
تفاوت استفاده
از بذرهاي اصيل خارجي
با انواع توليد داخل
کجا منظور مي‌شود؟
1ـ بذرهاي «ميني تيوبر» داخلي در صورتي که تحت نظارت مؤسسه تحقيقات ثبت و گواهي بذر و نهال قرار داشته باشند، مي‌توانند در کشت و کار نيز، رکوردهاي خاص خود را رقم بزنند تا امکان هر گونه سوءاستفاده در مراحل بعدي فروش بذر نيز منتفي شود.
2ـ بذرهاي وارداتي در کلاس S يا SE که اين نوع بذرها معمولاً برحسب محل و ميزان مصرف مورد درخواست متفاوتند. آنها را مي‌توان به مصرف سنتي، سوپرمارکت‌ها، فرنچ فرايز، چيپس، متقاضيان سيب‌زميني‌هاي پوست‌گيري شده و ارگانيک تقسيم‌بندي کرد.
ويژ‌گي‌هاي خاص
براي برخي بذرهاي وارداتي جديد
1ـ در مصرف آب تا 70 درصد صرفه‌جويي در مقايسه با ساير بذرها که در هر هکتار، حداکثر 3 هزارمتر مکعب نسبت به ساير بذرها مصرف آب دارد که تا EC 16هزار مقاومت به شوري دارند که اين نوع بذر در کشور پاکستان تا 4 هزار هکتار زيرکشت است که در اين نوع کشت، ساختار جوي پشته‌ها حالت خاص خود را دارد که زاويه پشته، حالت 30 درجه دارد که زهکش‌ها مي‌توانند شوري را از ريشه‌ها دور کنند.
در تجربيات استفاده از بذرهاي جديد، توليد در واحد سطح از 50 تن تا 90 تن را ثبت کرده است که با برنامه‌ريزي صحيح‌تر و رعايت اصول استاندارد زراعت، مي‌توان تا 105 تن در هکتار نيز بهره‌وري را افزايش داد. در کاشت سيب‌زميني مي‌توان به هوشمندسازي نيز دست يافت، به‌طوري‌که تراکتور با ادوات مربوطه مي‌تواند با دريافت داده‌هاي ماهواره‌اي، بستر کاشت را با دانه‌بندي ويژه اين محصول سازگارتر کند. تراکتور مورد استفاده درمکانيزاسيون اين محصول مانند کشورهاي توسعه يافته که مثلاً از تراکتورهاي «فنت» استفاده مي‌کنند، مي‌باشد تا کشت‌وکار سيب‌زميني را هوشمندتر سازند. دانه‌بندي توسط اين نوع تراکتور که از قبل در «مانيتور» داخل کابين تعريف شده، طبق استانداردهاي تجربه شده، دانه‌بندي‌هاي خاک بايد به ميزان يک ششم اندازه بذر باشد که در سيب‌زميني بستگي به اندازه غده، تنظيم مي‌شود که نبايد کمتر از 5 ميلي‌متر باشد.
