98-10-14
بنابر توصیههای سردبیر مجله کشاورز مطرح شد:
مدیران ، مسئولان و کارشناسان در نمایشگاه اگری تکنیکا 2019 ناگزیریم که برای پایداری تولید برای صادرات محلّی عمل کنیم ولی جهانی بیاندیشیم و برنامهریزی نمائیم
در یک جلسه پرشور تخصصی با حضور بیش از 200 خبرنگار کشاورزی از سراسر جهان مدیران و کارشناسان آلمانی، هلندی ، از کشورهای اسکاندیناوی ،انگلیسی زبان و روسی ، نکات برجسته مربوط به امروز و فردای کشاورزی پایدار با پشتوانه تکنولوژی دیجیتال و دقیق ، مورد بحث و گفتگو قرار گرفت و سپس نظر خبرنگاران حاضر در جلسه نیز پرسوجو شد.
دکتر گلافرا سردبیر مجله کشاورز، طبق معمول هر سال ، وضعیت کشاورزی جهان را به ویژه در کشورهای نزدیک به خط استوا که غالباً در حال توسعه و یا فقیر هستند ، مورد ارزشیابی قرار داد و چنین اظهار نظر کرد :
تنها اکتفا به اعداد و ارقام تولید و صادرات ماشینها و ادوات و تجهیزات کشاورزی که معمولاً رو به رشد کمی و کیفی میباشند و کارشناسان و کشاورزان کشورهای مختلف به ویژه جهان پیشرفته را با توزیع مدالهای طلا و نقره شگفتزده میکند که نتایج آن میتواند توسعه پایدار کشاورزی را نوید دهد ، باعث دلگرمی شده است.
ولی اگر از طرف دیگر به این سو و آن سوی جهان بنگریم ، امروز بیش از 5/1 میلیارد نفر که در آینده نزدیک رو به افزایش است ، بسیاری از مردم کشورهای نزدیک به خط استوا ، از آب شیرین برای نوشیدن و زراعت و باغداری محرومند و در نتیجه آن امروز صدها میلیون هکتار اراضی زراعی که تا چند ده سال پیش قابل کشت بودند ، از ساختاریشور و آلکالی برخوردار شدهاند که پیامد آن ، گرسنگی و سوء تغذیه به بار آورده است.
در این کشورها که احتمال گرسنگی و سوء تغذیه کم و بیش در حال گسترش است ، تشنهها تا 3 روز و گرسنهها حداکثر تا 10 روز میتوانند طاقت بیاورند ، برخی به سوی بیماریها و از پای درآمدنها و برخی نیز با شکستن قوانین، دزدیها را به عنوان راه حل انتخاب میکنند و بعضی دیگر که نمیتوانند فشار بیش از حد گرسنگی را تحمل کنند ، به جنایتها روی میآورند تا بدینوسیله جان خود را نجات دهند.
تا زمانی که بیش از 5/1 میلیون نفر در جهان از آب کاملاً شیرین بینصیب ماندهاند و میلیونها هکتار از اراضی کشورهای در حال توسعه و عقب نگهداشته شده، به خاطر شوری ، قابلیت کشت ندارند و در عین حال گرسنگی و سوءتغذیه نیز در بسیاری از این کشورها بیداد میکند ، در این دهکده کوچک به نام جهان ، نمیتوان از آرامش سخن به میان آورد.
با این حال مشاهده این صحنهها برای عدهای که تعدادشان رو به افزایش است ، با خرید بلیطهای غیرمعتبر و غیرقانونی ، راهی کشورهای ثروتمند به ویژه اروپا میشوند تا شاید بتوانند خود را از فقر و گرسنگی برهانند که نمونههای آن را در چند سال اخیر به طور محسوس در این قبیل کشورها شاهد هستیم و همچنان ادامه دارد.
برخی از کشورهای پیشرفته ، راه حل توسعه اقتصاد پایدار خود را در سایه افزایش صادرات عوامل تولید یا محصول و غذا میپندارند ، بدون آنکه به طور اساسی به تعقیب ماشینها و تجهیزات صادراتی خود برای عملکرد صحیح و سازگار و دریافت نتایج رضایتبخش باشند و تعداد قلیلی از کشورها با انتخاب کشورهای به اصطلاح که اکثراً مطیع امپریالیسم جهانی هستند امنتر ، اقدام به پیاده کردن طرحهای پایلوت و نمونه در این کشورها میکنندکه برای برخی از این پایلوتها را در نمایشگاه «اگرتکنیکا 2019» برای کشورهای آفریقائی ملاحظه کردیم.
اما توصیه ما پیادهکردن طرحهای کشاورزی پایدار برای اشتغالزائی و در نهایت تولید محصولات سالم با پشتوانههای اقتصادی که علوم دیجیتال و مدیریتهای دقیق تحت عنوان smart farming در آن نقش داشته باشد است، که پیاده کردن این قبیل طرحها بتواند مزایای زیر را برای کشورهای خواهان توسعه اقتصادی و تأمین امنیت پایدار برای امروز و فردای خود و نیز علاوه بر آن کشورهای هدف برداشته باشند:
1- با در اختیار گرفتن یک مزرعه یکهزار تا 10 هزار هکتاری ، که حداقل تا 10 سال به صورت اجاره ، آماده برنامهریزی و بهرهبرداری باشد ، ماشینها و تجهیزات پیشرفته اما سازگار ، با اقلیم و امکانات بهرهگیری از برخی عوامل تولید ، دادهها و دریافتها از صفر تا صد به وسیله محاسبات دیجیتال به میزانی که تغذیه حساب شده گیاه و حیوان در آن منظور شده باشد ، تکنولوژِی سازگار به کمک گرفته میشوند ، به طوری که مهندسان و تکنیسینهای منتخب محلی در آن کشور نیز در این پروژه مسئولیتپذیری کرده و با روشهای جدید کشاورزی دقیق آشنا شوند.
از سالها پیش مجله کشاورز با معرفی روشهای کشاورزی حفاظتی، سعی کرد که صدمات وارده به بستر بذر را با ادامه روشهای مرسوم گوشزد کند، ولی متاسفانه امروز هنوز کاربرد انواع گاوآهنها در زراعت به جای خاکورزها و کارندههای مرکب و حفاظتی، حرف اول را میزنند.
2- ماشینها و تجهیزاتی که به کشورهای در حال توسعه صادر میشوند ، اغلب با مشکلات و موانعی به شرح زیر مواجهه میشوند.
الف. سازگاریها با منطقه و اقلیم اغلب رعایت نمیشوند.
ب. این دستگاهها در مزارعی مورد استفاده قرار میگیرند که قبل از آغاز کار ، خاک و آب مورد آزمون قرار نگرفته است.
ج. علاوه بر ماشینها با اقلیم و آب و خاک ، سازگاری مدیریتها به ویژه اپراتور دستگاهها و به وجود آوردن ارتباط عملکرد زمانبندی شده با اطاق فرمان ، رعایت نمیشود و یا اصلاً اطاق فرمانی به وجود نمیآید ، که از آنجا مدیریتها هدایت شوند.
د. محصول کاشته شده به همراه سایر محصولات سازگار با رعایت گردشزراعی، اغلب سفارشدهنده هدفمندی ندارند تا نوع بذر ، کودها و سموم شیمیایی یا ارگانیک و روشهای برداشت را قبل از شروع به کشتوکار ، برای کشاورز تعریف کرده باشد که در نتیجه آن ، اغلب محصولات کاشته شده یا فراوری شده بدون مشتری در معرض خواب سرمایه ، انبارداری غیرفنی و بیهدف و بالاخره همراه با ضایعات همراه میشوند.
هـ . به دلیل هرکدام از موارد و موانع فوق ، ماشینها و تجهیزات خریداری شده به جای حداکثر 3 سال ، گاهی تا بیش از ده سال هم، موفق به بازیافت هزینههای خرید نمیشود و وامهای دریافتی نیز در معرض تاخیر و پرداخت جرائم دیرکرد بانکی قرار میگیرند.
و. این الگوهای بدآموز ، باعث میشوند که انگیزههای مکانیزاسیون پایدار ، ضعیف و استفاده از تکنولوژیهای نوین سازگار و متمایل به « دقیق Smart Farming» که قاعدتاً باید کشاورزی حفاظتی را نیز در همین راستا به شمار آورد ، مختل کند که در کشور ما با وجود آنکه مجله کشاورز بیش از 20 سال پیش برای اولین بار آن را مطرح و به ترویج آن پرداخت ، علیرغم پیشبینیها برای توسعه آن ، تا میزان یک میلیون هکتار در سال ، در این مدت جمیعاً از یکصد و پنجاه هزار هکتار نیز تجاوز نکرد و به همین علّت نیز از 18 میلیون هکتار اراضی زراعی ، شاید فقط 3/1 میلیون هکتار از اراضی زراعی ایران دارای درصد کربن بیش از یک درصد باشند و بقیه کمتر از 7/0 -5/0 درصد و این قبیل خاکها نیز اغلب قلیایی و شور شدهاند!
روش جدید مکانیزاسیون زراعت و آبیاری تحت فشار در مقایسه با آنچه که در ایران مرسوم است، نه تنها میانگینهای تولید در واحد سطح را به حداقل میرساند، بلکه عوامل ارزشمند تولید را به هدر میدهند، که نتیجه آن غیر اقتصادی شدن تولید و افزایش واردات محصولات راهبردی را در پی دارد.
ز . در نتیجه از دست رفتن انگیزهها و افرایش فسادها در کشورهای در حال توسعه و گاهی سوء استفاده از کمکهای مالی «سازمان خواربار جهانی FAO» ، اعتماد متقابل دولتها با بخش خصوصی همواره سُستتر از قبل شده است که این پدیده البته خوشبختانه در کشور ما ایران کمتر وجود دارد، که یکی از مراکزی که میتواند به طور نمونه معرفی شود که امور مربوط به مکانیزاسیون پایدار توسط این مرکزدر حال رشد و دوران طلایی را طی کرده و میکند ، مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی نام دارد که شخص وزیر وقت جهاد کشاورزی و معاون امور زراعت ایران و سرپرست فعلی وزارت نیز همواره انشاءالله بر درست کاری این مرکز صحّه گذاشتهاند و تاریخ نیز یقیناً درباره این ادعاهای امیدبخش قضاوت خواهد کرد.
نتایجی که میتوان از اجرای طرحهای نمونه توسط کشورهای توسعهیافته که خواهان توسعه پایدار تجارت خود در بخش کشاورزی هستند ، نتایج زیر را در برداشته باشد:
الف . هر نوع تولید میتواند براساس سفارش و بنابر تعریف جزئیات کیفیت و کمیت محصول خام ، فراوری شده صورت گیرد.
ب . تکنولوژی وارداتی تعریف شده در طرح توجیه اقتصادی ، تاحدودی نیز سازگار و هماهنگ با برنامههای توسعه اقتصادی و کشاورزی کشورهای هدف انتخاب میشوند که توسعه کمی و کیفی ، حداقل ده ساله آینده این کشورها را نیز در خود منظور کرده باشند.
ج. مستهلکشدن سرمایهگذاری درکاربرد تکنولوژی پیشرفته در زمانهای بسیار کوتاهتر از معمول ، به کارشناسان و برنامهریزان و کشاورزان پیشرو این کشورها ثابت میکند و جرأت میدهد که با اعتماد به نفس بیشتر ، از گرانتر بودن ابزار پیشرفته با کارائی دقیقتر، هراس نداشته و در آموزشها نیز این روند، میتواند پایداری خود را به منصه ظهور برساند.
در اولین روز برگزاری نمایشگاه اگری تکنیکا 2019، وزیر کشاورزی آلمان در کنار مدیران و نمایندگان تشکلها، به نوآوران مدالهای طلا و نقره را اعطا کردند و سپس هر یک در جهت حل مسائل تولید در آلمان، اروپا و نگرشی به وضعیت توسعه کشاورز در کشورهایی که وسایل، تجهیزات سازگار با سرمایه گذاری برای اشتغالزائی اقتصادی و اثرات فناوریهای به کار گرفته در این کشورها که بتواند به توسعه پایدار کشاورزی بیانجامد، توصیهها و تحلیلهایی را ارائه دادند.
د. با آموزشهای مستمر و ایجاد پیمانکارهای کارساز همانند آنچه در کشورهای پشرفته عمل میکنند ، باعث میشود که علوم و نتایج تحقیقات جدید به کمک تکنولوژی دیجیتال و دقیق به مزرعه تزریق شده و طرح پایلوت و نمونه، متقاضیان بیشتری پیدا کنند و در نتیجه آن شرکتهای خارجی سرمایهگذار با این تدبیر میتوانند بر تعداد ماشینها و تجهیزات صادراتی خود بیافزایند و حتی در آینده دور و نزدیک ، طرح مونتاژ و تولید برخی از ماشینهای خود را نیز در کشورهای هدف پیاده نمایند.
در نتیجه طرح این پیشنهاد، اساتید و کارشناسان حاضر در پانل، نه تنها از این پیشنهاد استقبال کردند، بلکه در سخنرانیهای مدیران جامعه کشاورزان از جمله پرزیدنت DLG و مدیرعامل اتحادیه تولیدکنندگان ماشینهای کشاورزی آلمان و دکتر Sherer پرزیدنت این اتحادیه در گفتوگوی اختصاصی با سردبیر مجله کشاورز، امکان پیاده شدن چنین طرحهایی را حتی در ایران که با تحریمهای ناخواسته مواجه شده است، دور از انتظار ندانستند و شعار DLGنیز در انتها این محتوا را در خود گنجانیده بود که در تولید و خدمات ، محلی عمل کنیم ولی در نهایت جهانی بیاندیشیم و در این راستا برنامهریزی نمائیم.